Het beste van twee werelden

Het is maandag, het begin van een nieuwe week op Max Havelaar Kindcentrum in het historische Delft. Voor juf Gerda is het een extra leuke dag, want het is haar ‘combinatiedag’. Vanaf half negen ondersteunt ze als onderwijsassistent de leerkracht en leerlingen van groep 3. Vandaag staan onder andere rekenen en lezen op het programma. Gerda helpt met sommen en begeleidt een klein groepje kinderen met lezen.

De ochtend gaat snel. Tegen half een ruimt Gerda haar spullen op en loopt ze door het gebouw naar de BSO. Het is tijd voor haar andere rol: die van pedagogisch medewerker. Om twee uur gaat de school uit. Even later komt er een enthousiast clubje jongens en meisjes binnen bij de BSO, waaronder een paar kindjes uit groep 3. “Ha, juf Gerda!” klinkt het. “Gaan we samen een spel doen?”

Pedagogisch medewerker en onderwijsassistent

Sinds een jaar heeft zij-instromer Gerda Willems (57) een combinatiebaan bij Max Havelaar Kindcentrum. Dit IKC ontstond in 2018 uit een partnerschap tussen Stichting Christelijk Onderwijs Delft (SCO Delft) en Kinderopvang Morgen. Gerda is pedagogisch medewerker op de BSO én werkt als onderwijsassistent in het onderwijs. “Dat laatste doe ik nu één dag, hopelijk worden dat na het afronden van mijn opleiding op de Morgen Academie meer dagen.”

Voor Gerda was de combinatiebaan een gouden kans. “In de coronaperiode moest ik van baan veranderen”, vertelt ze. “Werken op de BSO bij Max Havelaar trok me, ik hou me graag bezig met het stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Maar ik vind het ook mooi om kinderen te begeleiden in hun cognitieve ontwikkeling, zoals dat in het onderwijs gebeurt. In deze baan kreeg ik beide kansen.”

Volwaardig onderdeel van het team

En de mix bevalt Gerda heel goed. “In beide werkvelden kan ik mijn talenten kwijt. Op de BSO draait het om dingen als samen spelen, meedoen en leren omgaan met winnen en verliezen. Ik ben sterk in het verbinden, ik zorg er graag voor dat iedereen meedoet. Als onderwijsassistent is het mijn kracht dat ik kinderen stimuleer en ze het vertrouwen geef dat ze het kunnen. Op dit IKC stomen we de kinderen klaar voor de maatschappij. Daar mag ik op verschillende manieren aan bijdragen. Op Max Havelaar voelde ik me vanaf dag één trouwens een volwaardig onderdeel van het team, er is hier geen onderscheid. Ik hoor er helemaal bij.”

Is het niet lastig om op dezelfde dag de knop om te zetten van onderwijsassistent naar pedagogisch medewerker? “Nee hoor”, lacht Gerda. “Er is natuurlijk wel verschil in wat er in de klas en op de kinderopvang gebeurt. Het onderwijs heeft een vast programma en wat meer regeltjes. De BSO is vrije tijd van de kinderen en is er een afwisselend aanbod in activiteiten waar ze aan deelnemen. Eigenlijk is de volgorde – eerst school, dan kinderopvang – voor mij juist makkelijk schakelen. Ook de kinderen switchen snel. Ze weten dat juf Gerda in de klas een beetje streng is, terwijl juf Gerda op de BSO grapjes en grolletjes maakt. Soms vertellen kinderen als ze op de BSO binnenkomen hoe hun ochtend was. Terwijl ik daar dan bij ben geweest, hè. Des te mooier dat ze toch hun verhaal kwijt willen.”

Bekende gezichten

Dat benadrukt nóg een van de voordelen van een combinatiebaan: de kinderen zien overal dezelfde, bekende gezichten. Gerda: “Als een kind de juf al kent van de kinderopvang, voelt dat vertrouwd en veilig. Het geeft zo’n kind een extra duwtje in de rug. Mij helpt het om in het onderwijs de aanpak te kiezen die bij het kind past, ik ken dat kind immers al. We hebben als medewerkers echt een band met de kinderen en volgen al hun ontwikkelingen van nul tot twaalf.” Een praktisch voordeel is dat Gerda meer uren kan maken dan wanneer ze alleen op de BSO zou werken. “Een gecombineerde dag betekent een volle dag werk, erg fijn. Het enige lastige is dat er soms overlap is. Het onderwijs vergadert weleens op het moment dat ik al op de BSO ben. Gelukkig word ik altijd bijgepraat door mijn collega’s.”

Mooi palet

Combinatiebanen bieden nog meer praktische voordelen. Zo zorgt de wederzijdse inzetbaarheid van professionals voor continuïteit in het aanbod. “Ondanks de personeelskrapte hebben wij vrijwel nooit kinderen naar huis hoeven sturen omdat er een leerkracht uitviel”, zegt Karin Van Wolferen, directeur van Max Havelaar Kindcentrum. “Er was altijd een onderwijsassistent paraat. Dat is het grote voordeel van een kindcentrum met combinatiebanen: we kunnen met elkaar beter opvangen dan apart van elkaar.” Max Havelaar heeft dan ook geen aparte teams van pedagogisch medewerkers en leerkrachten, maar een multidisciplinair team IKC-medewerkers. “Ieders rol is even belangrijk. Samen bieden we een mooi palet aan de kinderen.”

Talent staat centraal

In de afgelopen twee jaar groeide het aantal zogenoemde ‘combinatiefunctionarissen’ bij Max Havelaar Kindcentrum van één naar acht, waaronder dus Gerda. Zes van hen zijn pedagogisch medewerkers die ook als onderwijsassistent werken. De andere twee werkten al in het onderwijs en wilden graag proeven van de kinderopvang. De keuze om combinatiebanen aan te bieden is een bewuste, zo zegt Karin. “Talent staat in ons kindcentrum centraal. Niet alleen dat van de kinderen, maar ook van onze medewerkers. We stimuleren dat zij hun talenten gebruiken en inzetten voor de kinderen, op welke plek dat ook is. Zo hebben we twee leerkrachten die erg muzikaal zijn een ochtend uitgeroosterd, zodat ze muzieklessen kunnen geven. Een van onze kinderopvangmedewerkers is nu ook ICT-coördinator voor het onderwijs.”

Het is dus maar net waar je interesse ligt. Voor de organisatie is het interessant dat het (toekomstige) personeel zo een veel breder aanbod krijgt. Karin: “Een combinatiebaan kan een scala aan verschillende functies omvatten; er zijn namelijk ook administratief medewerkers en conciërges nodig, om maar eens iets te noemen. Een van onze medewerkers werkt zelfs in drie werkvelden: het onderwijs, de BSO en de babygroep. Bij ons is er een enorme diversiteit aan werkzaamheden die je op één dag kan verrichten.”

Eén doorgaande ontwikkelingslijn

De grenzen tussen onderwijs en kinderopvang vervagen. Die ontwikkeling past goed bij Max Havelaar Kindcentrum. “Wij bieden kinderopvang en basisonderwijs aan vanuit één doorgaande ontwikkelingslijn”, vertelt Karin. “Onderwijs en kinderopvang sluiten bij ons naadloos op elkaar aan. Overal in ons kindcentrum spreken we dezelfde ‘taal’ en hanteren we dezelfde methodieken en regels. De pedagogisch medewerkers weten wat er binnen het onderwijs gebeurt, andersom weten de leerkrachten wat er plaatsvindt in de opvang.” Karin geeft een mooi voorbeeld van die betrokkenheid over en weer. “Ons IKC heeft een aantal pijlers, waaronder Techniek & Wetenschap, Natuur & Cultuur en Bewegen & Gezondheid. Al ons aanbod is ingericht rond die pijlers. Over die en andere thema’s hebben we leerteams samengesteld met zowel mensen uit de kinderopvang als het onderwijs. Samen zorgen zij ervoor dat onze organisatie zich verder ontwikkelt.”

Dat die aanpak voordelen heeft, mag duidelijk zijn. Het IKC wordt zo één vaste, vertrouwde plek voor kinderen van nul tot twaalf jaar. Karin: “Heel fijn voor ouders; zij kunnen zowel hun baby als hun tiener bij ons brengen. En natuurlijk is het ook fijn voor de kinderen. De overgang van opvang naar onderwijs is hier heel warm. 85% van de kinderen dat bij ons op de kinderopvang komt, gaat ook bij ons naar school. Als ze daar dan weer de bekende gezichten zien, is dat alleen maar prettig.”

Wat Gerda betreft is een combinatiebaan een echte aanrader. “Mijn gecombineerde werk verdiept mijn rol als professional”, zegt ze. “Ik zie alle schakeringen binnen een IKC en mag er op al die plekken een beetje voor zorgen dat de ‘worteltjes’ goed in de grond komen. Ik kan genieten als kinderen op de BSO heerlijk samen spelen. En ik voel me trots als een kind in de klas me komt vertellen dat het iets heeft geleerd. Dan ga ik met een grote glimlach naar huis. In mijn ogen heb ik het beste van beide werelden.”